Z "Archipelagu..." poznał świat prawdę o łagrach. GUŁag - system obozów pracy przymusowej w ZSRR, którego więźniami byli zarówno przestępcy kryminalni, jak i osoby uznawane za społec znie niepożądane lub politycznie podejrzane. Liczący ponad półtora tysiąca stron Archipelag Gułag poświęcony jest martyrologii narodów wchodzących w skład ZSRR w latach 1 918-1956. W tej monumentalnej pracy Sołżenicyn przedstawił nieznaną, skrywaną przed opinią publiczną część historii państwa sowiecki ego. Z kronikarską dokładnością opisał fakty, których poza nim (po aresztowaniu w 1945 r. skazano go na 8 lat więzienia i zsyłkę na Syber ię za "antyradziecką agitację i propagandę") było świadkami dwustu jego rozmówców - byłych więźniów GUŁagu. Najważniejsze, trzytomowe dzieło, napisane w formie relacji historycznej. Jest wymownym świadectwem zbrodniczej działalności systemu komunistycznego w ZSRR. Autor, wykorzystując swoje doświadczenia, pokazał rozwój i rozprzestrzenianie się systemu więziennictwa rad zieckiego, którego celem pierwotnym miała być "eliminacja wrogich klas społecznych". W konsekwencji powstał cały "archipelag" obozów koncentracyjnych i obozów morderczej pracy, nazwany od instytucji zarządzającej (Gławnoje Uprawlenije Łagierej) Archipelagiem GUŁag . Dzieło jest świadectwem stopniowego odzierania człowieka z jego godności i zmuszania do niewolniczej pracy pod bardzo wzniosłymi h asłami. Książka ta na Zachodzie wywołała ogromne poruszenie, które doprowadziło do rozwiania iluzji na temat systemu komunistycznego oraz osłabienia wpływów komunistów zachodnioeuropejskich. Dokłady opis represji stalinowskich, aparatury wywiadowczej, metod przesłuchania, metod śledczych i pobytu w więzieniu, doskonale ró wnież zarysowany rys historyczny Europy i sytuacja polityczna Rosji w latach 1918-1956. Archipelag Gułag jest nie tylko wyjątkowym dokumentem epoki lecz także utworem o niewątpliwych walorach literackich.